NẾU BẠN DUYỆT QUA mạng xã hội vào một ngày bất kỳ, rất có thể bạn sẽ bắt gặp thứ gì đó được gắn nhãn #selfcare (chăm sóc bản thân). Trong khi các hashtag phổ biến thường áp dụng với những hoạt động mang tính nuông chiều như một buổi matxa mô sâu hay bữa ăn hảo hạng, việc chăm sóc bản thân không chỉ là một mục tiêu đáng tạo meme đơn thuần. Đối với các tư vấn viên tài chính, đây là một phần thiết yếu giúp đảm bảo sức khỏe tinh thần trong một ngành nghề đầy căng thẳng, suy nhược và thậm chí là chán nản.

Dù mỗi nghề nghiệp đều có những thử thách riêng, các nghiên cứu chỉ ra rằng tư vấn viên tài chính thường có mức độ căng thẳng cao hơn so với các lĩnh vực khác. Một nghiên cứu do FlexShares Exchange Traded Funds thực hiện vào tháng 10 năm 2018 có tên “Những hiểu biết về sức khỏe toàn diện của các tư vấn viên” cho thấy rằng ở Mỹ, các tư vấn viên tài chính cảm nhận mức độ căng thẳng trung bình cao hơn 23,3% so với mức trung bình cả nước. Sự khác biệt đáng kể này là do một số yếu tố, trong đó việc thu nạp khách hàng là nguyên nhân chính dẫn đến căng thẳng, kế đó là các vấn đề về quy định và tuân thủ.

Jenny Brown, CFP, FChFP, thành viên MDRT 11 năm từ Melbourne, Victoria, Úc cũng nhận thấy điều này ở đất nước mình. Nước Úc vốn nổi tiếng với các thay đổi luật định đầy khắt khe, tuy nhiên các yêu cầu mới về giáo dục đang dần gây ảnh hưởng lớn.

Brown nói, “Việc này khiến nhiều tư vấn viên gặp căng thẳng, đặc biệt các tư vấn viên về rủi ro chưa nghiên cứu nhiều. Tôi nhận thấy các dấu hiệu lo lắng và đau buồn ở họ.”

Đặc tính tự nhiên trong công việc của các tư vấn viên tài chính — giúp đỡ khách hàng đưa ra quyết định trọn đời, lèo lái qua bệnh hiểm nghèo và cái chết, hoạch định tương lai cho người thân — cũng có thể tạo áp lực lên sức khỏe tinh thần của họ.

“Trong dịch vụ tài chính, thấu cảm là yếu tố thiết yếu, nhưng nó cũng đồng nghĩa với những cảm xúc thất thường,” Dean Gareth Hobbs, một thành viên MDRT 14 năm từ Oxfordshire, Anh, cho biết. “Một số khách hàng của bạn, họ không chỉ là khách hàng. Mối quan hệ của bạn với họ gần gũi hơn nhiều.”

Hobbs nhận thấy việc nuôi dưỡng những mối quan hệ này khiến tình huống trở nên nặng nề hơn khi một khách hàng bị chẩn đoán mắc bệnh hiểm nghèo hoặc qua đời, để lại phía sau một gia đình đầy đau đớn. Nghiên cứu của FlexShares cũng xác nhận trải nghiệm này của Hobbs khi chỉ ra sự gắn kết sâu sắc về mặt cảm xúc với khách hàng có thể gây ảnh hưởng tiêu cực tới sức khỏe tinh thần của tư vấn viên.

Hobbs nói, “Tôi nghĩ mọi cái chết của khách hàng đều có những tác động nhất định tới sức khỏe tinh thần của bạn.” “Không nghi ngờ gì, bên cạnh những ràng buộc công việc và sự căng thẳng thường nhật của cuộc sống, việc nghe được những tin buồn như vậy sẽ có tác động đến bạn. Tôi không xấu hổ khi nói rằng mình thực sự đã khóc nhiều trong các cuộc trò chuyện với khách hàng.”

Tương tự, Cindy Huang Meiping, AFP, không thể quên được một khách hàng đặc biệt, chỉ mới 37 tuổi bị tử nạn trong một tai nạn lặn biển. Đau đớn hơn là anh để lại người vợ đang mang thai cùng đứa con nhỏ.

“Tôi bị bối rối và cảm thấy hơi bất lực,” Meiping, thành viên MDRT 12 năm từ Singapore kể lại. “Tuy nhiên, tôi biết mình phải mạnh mẽ để hỗ trợ người vợ và gia đình họ.”

Việc phải duy trì sự nhạy bén và độ tin cậy để giúp khách hàng vượt qua những tình huống khó khăn này là một lý do tại sao tự chăm sóc bản thân lại rất quan trọng. Alden Class, nhà tâm lý học New York chuyên về các tư vấn viên tài chính đã so sánh công việc của mình với những gì tư vấn viên làm.

“Công việc của tôi là ngồi đó cùng sự tự tin, sức thuyết phục và tính khách quan để giúp khách hàng đưa ra một kế hoạch đi tới thành công, đảm bảo với họ rằng tôi có các chiến thuật và công cụ phù hợp,” Cass nói. “Các tư vấn viên tài chính cũng làm điều tương tự cho khách hàng của mình. Công việc của tư vấn viên tài chính là mang đến cho họ sự vững tâm và cơ bản là một kế hoạch trị liệu về việc họ sẽ về hưu thế nào và bảo vệ tài sản của mình ra sao.”

Cass nhận thấy các vấn đề sức khỏe tinh thần ở tư vấn viên gia tăng đáng kể trong khoảng thời gian khủng hoảng tài chính toàn cầu năm 2008. Dù tình hình đã cải thiện, vẫn còn rất nhiều sợ hãi và lo âu trong giới tư vấn viên về những biến đối thị trường. Nghiên cứu FlexShares cũng xác nhận nhận định này: Ngay cả trong nền kinh tế tương đối ổn định, các mối lo ngại về thị trường vẫn là yếu tố gây căng thẳng phổ biến thứ tư đối với các tư vấn viên tài chính.

Ho Yeol Jeong, thành viên MDRT 6 năm từ Seoul, Hàn Quốc, nhận thấy việc phải ứng đối với sự cảnh giác của khách hàng là một trong những khó khăn lớn nhất của công việc.

“Tôi tiếp cận khách hàng và trao đổi bằng thái độ hết sức chân thành nhưng đôi khi vẫn gặp phải sự từ chối hay ngờ vực nặng nề và tôi cảm thấy thất vọng,” Ho nói. “Tôi cũng cảm thấy tức giận khi nhận được những phàn nàn từ khách hàng hiện tại hay khi hợp đồng bị hủy bỏ mà không có bất kỳ thông báo nào trước.”

[Nghiên cứu] “Những hiểu biết về sức khỏe toàn diện của các nhà tư vấn” nhận thấy yếu tố tuổi tác và kinh nghiệm đều đóng vai trò làm giảm thiểu mức độ căng thẳng ở các tư vấn viên tài chính; các tư vấn viên trong 10 năm đầu vào nghề thường có mức độ căng thẳng cao hơn 20% so với những người đã hành nghề ngoài 20 năm. Suzanne Muusers, một huấn luyện viên chuyên môn cho các tư vấn viên tài chính cho rằng có rất nhiều thử thách trong nghề thường diễn ra ở những năm đầu.

“Trong năm năm đầu tiên, họ không làm gì ngoài tìm kiếm khách hàng tiềm năng, xây dựng nền tảng công việc,” Muusers nói. “Họ tập trung vào việc có thêm nhiều hơn nữa, hơn nữa. Điều này rất tốt, tuy nhiên đôi khi họ lờ đi sự cân bằng trong công việc.”

Đó là lúc cần tới việc chăm sóc bản thân. Thuật ngữ này trở nên phổ biến vào những năm 1980 khi các chuyên gia y tế bắt đầu nhận thấy tầm quan trọng của sức khỏe toàn diện thay vì chỉ có sức khỏe thể chất. Liên minh quốc gia về sức khỏe tinh thần (NAMI) so sánh việc này với một lưu ý của tiếp viên hàng không khi cất cánh: Đeo mặt nạ dưỡng khí cho bạn trước khi giúp người khác đeo mặt nạ của họ. Quan điểm đó là bạn không thể giúp đỡ người khác nếu bạn chưa giúp đỡ chính mình trước.

Các kỹ thuật chăm sóc bản thân

• Ưu tiên tất cả các nhu cầu an toàn và sức khỏe của bản thân.
• Học và luyện tập phương pháp hít thở có kiểm soát.
• Ngủ đủ giấc.
• Giảm lượng caffeine hấp thụ mỗi ngày xuống dưới 300mg một ngày.
• Học và luyện tập các phương pháp thư giãn hàng ngày để giảm nhẹ các triệu chứng vật lý về căng thẳng.
• Tập thể dục thường xuyên.
• Xác định và phản biện lại những từ ngữ phóng đại cùng suy nghĩ bi quan.
• Tham khảo các trang web tin cậy viết về nỗi lo âu hoặc sách phát triển bản thân.

Hiệp hội sức khỏe tinh thần Canada

“Là các chuyên gia thường xuyên đưa ra lời khuyên cho khách hàng để đi tới sự ổn định về mặt tài chính, chúng ta cũng cần phải ổn định và khỏe mạnh về mặt tinh thần,” Jeong nói. “Nếu bị căng thẳng, làm sao chúng ta có thể lắng nghe khách hàng và an ủi họ trước những lo âu và áp lực? Chúng ta cần phải quản lý sức khỏe tinh thần của mình để có thể là các đối tác phục vụ khách hàng lâu dài.”

Ngoài một số ít các kỹ thuật chăm sóc bản thân phổ quát (xem ô bên cạnh), điều quan trọng cần lưu ý là không có phương pháp duy nhất nào phù hợp cho tất cả mọi người. Chìa khóa là tìm ra phương pháp giúp bạn tạm quên đi những yếu tố gây căng thẳng và tập trung vào bản thân mình. Với Meiping, đó là vui đùa cùng hai chú chó của mình. Jeong dành thời gian rảnh tận hưởng những bài viết hay, nghệ thuật và âm nhạc. Brown duy trì một nhật ký về lòng biết ơn để lưu lại những điều tích cực diễn ra trong tuần, nhờ đó cô có thể nhìn bao quát vấn đề hơn. Hobbs nhận thấy tập thể dục giúp anh tập trung vào các vấn đề không phải công việc.

Hít thở và thiền định

Rất nhiều chuyên gia sức khỏe tinh thần cho rằng thiền định là một
yếu tố quan trọng trong việc chăm sóc bản thân.
Suzanne Muusers gợi ý bài tập thiền đơn giản như sau.
Tập 10 hơi thở sâu, hít vào và thở ra chậm rãi.
Bạn có thể không đạt tới con số 10 nhưng bạn sẽ
cảm thấy bớt lo lắng và bình tĩnh hơn. Bạn thích giải pháp dạng
ứng dụng điện thoại?
Hobbs gợi ý Calm trong khi Brown dùng ứng dụng
Breathe trên đồng hồ Apple của chị.

Đó là việc đặt bản thân mình lên trước và đảm bảo rằng bạn khỏe mạnh,” Muusers nói.

Các tư vấn viên cũng chỉ ra tầm quan trọng của việc nói chuyện với ai đó khi bạn cảm thấy quá tải trước sức ép công việc, dù đó là đồng nghiệp, người cố vấn, thành viên nhóm học tập hay là một chuyên gia về sức khỏe tinh thần.

Brown luôn đảm bảo sẽ hỗ trợ khi có tư vấn viên nào mình biết có thể gặp khó khăn. Cô thậm chí còn giới thiệu một số người tới Lifeline, một tổ chức từ thiện quốc gia của Úc chuyên cung cấp dịch vụ hỗ trợ khủng hoảng và ngăn ngừa tự tử.

“Tôi nghĩ tất cả chúng ta đều có nghĩa vụ giúp đỡ các tư vấn viên khác vượt qua những gì họ đang gặp phải,” cô nói. “Sức khỏe tinh thần cũng như căn bệnh ung thư, nó cần được điều trị giống như ung thư. Càng nhiều người hiểu rằng họ có thể được giúp đỡ càng tốt.”

Về phần mình, Hobbs nói anh đã tìm đến chuyên gia để nhận sự giúp đỡ và cũng gợi ý điều này cho các tư vấn viên tài chính khác đang gặp khó khăn với những thử thách công việc.”

Anh nói, “Tôi nghĩ vẫn có định kiến nhất định về chuyện này. Tuy nhiên, tôi tin rằng hẳn phải có lợi khi nói chuyện với một ai đó đứng ngoài tình huống và có công cụ đúng đắn giúp bạn đối mặt với vấn đề sức khỏe tinh thần. Với tôi thì chắc chắn là vậy.”

Nhà tâm lý học Cass cho rằng có những dấu hiệu cho thấy việc điều trị chuyên môn là cần thiết, ví dụ như thay đổi tâm trạng và tình trạng né tránh công việc. “Nếu bạn khó có thể rời khỏi giường vào mỗi sáng và cảm thấy như thể cố gắng thoát khỏi đống email, đã đến lúc cần tìm chiến lược mới,” ông nói. “Phần lớn những gì diễn ra khi bạn gặp tình trạng kiệt sức hay trầm cảm nhẹ đó là bạn trở thành nạn nhân của chính suy nghĩ của mình. Bạn cần phải chặn chúng lại và thay thế chúng.”

Nói cách khác, lối tư duy rất quan trọng. “Tất cả là về lối tư duy của bạn, hãy tích cực,” Brown nói. “Hãy ở quanh những người tích cực. Ở đó có hy vọng. Nếu cần giúp đỡ, bạn có thể tìm đến người khác. Đừng để đến lúc quá muộn.”

Đồng thời hãy đi dạo vào một ngày nắng ấm, xem phim cùng bạn bè hoặc tự nuông chiều bản thân bằng một bữa ăn hạng sang bạn đã để mắt tới từ trước.” Đối với các tư vấn viên tài chính, chăm sóc bản thân không chỉ đơn thuần là một hashtag.

LIÊN HỆ

Jenny Brown jbrown@jbsfinancial.com.au

Dean Hobbs dean@willsandtrusts-uk.com

Ho Yeoh Jeong nopain1117@gmail.com

Cindy Huang Meiping cindyhuang@pruadviser.com.sg